Tip:
Highlight text to annotate it
X
Merhaba.
New York'ta Metropolitan Sanat Müzesi'nin Cloisters bölümündeyiz
ve 1500 yılından kalmış nefes kesici güzellikteki
goblen duvar halıları koleksiyonuna bakmaktayız. Bu koleksiyonda toplam 7 halı var.
Kesin emin olmamakla birlikte,
şu an baktığımız
halının bu serinin son örneği olduğunu zannediyoruz.
Ancak kesin olarak emin olduğumuz bir şey varsa, o da bu halıların
yapıldıkları dönemde çok çok popüler oldukları.
Muhteşem güzellikte.
Unicorn da çok popüler ve çok sevilen bir figür.
Bu halının ismi 'Tutsak Unicorn'
Bu halıların anlattıkları öykü,
nerede yapılmış oldukları,
kimin için yapılmış oldukları gibi konulara ilişkin pek çok farklı varsayım var,
ancak işin açığını isterseniz bu seri hakkında kesin bilgilere sahip değiliz.
Sanat tarihinde bazen böyle durumlarla karşılaşırız,
elinizde pek çok ipucu vardır ancak
bir yere varamazsınız.
Olağanın üstünde uzun bir unicorn görüyoruz,
yuvarlık bir çitin içine hapsedilmiş,
çit oldukça alçak,
eğer düşünürseniz aslında sıçrayıp
.buradan kolayca kaçabilir.
Ancak zincirle bir nar ağacına bağlanmış durumda.
Ağacın meyvelerine baktığımızda bunun nar ağacı olduğunu anlıyoruz,
ancak bu ağaçtaki yaprakların
nar ağacının yapraklarına hiç benzemediğini de söylemem lazım.
.
.
Halının geri kalan kısmında
son derece özenle yapılmış bitkisel desenler var.
Sanırım herşeye bakmış olduk.
Kuzey Avrupa bölgesindeki Rönesans dönemi sanatında
bitkilerin hem resimlerde hem de yazılı metinlerin tezhibinde
çok sık kullanıldığını biliyoruz.
Özel bitkilerin kullanılması ve bunların en ince ayrıntısıyla vurgulanması,
bu tarza örnek olarak van Eyck'i verebiliriz.
Ancak bu halı serisinde farklı olan bir husus var.
Burada çayırda gördüğümüz bitkiler,
gerçek hayatta da çayırda görebileceğiniz türden bitkiler.
.
suyun kenarında resmedilenler ise gerçekten suyu seven bitkiler.
.
Gölgeyi seven ağaçlar orman tarafında.
Gerçek hayattaki düzeni buraya da yansıtmaya
özen göstermişler.
Ancak şu an incelediğimiz bu halı,
serideki diğer halılardan bu anlamda farklılık gösteriyor.
Gerçek bir çayırda değiliz.
Arka plan çok düz,
çok soyut.
Bu bitkiler gerçekten çok büyük.
Arka planda tepeler, manzara,
mimari yapı gibi şeyler görmüyoruz.
Resmin odak noktası bu unicorn.
Serinin diğer halılarında
figürler, şatolar, gökyüzü,
diğer hayvanlar var.
Bu da bize bu halıda alegorik bir anlatım olduğunu düşündürüyor.
Baktığımız bu halı,
ve buradaki şekillerin olası anlamları
üzerine oldukça fazla çalışma yapıldı.
Nasıl yani mi dediniz?
Zira ilk bakışta hikaye şöyle, başarıyla yakalanıp tutsak edilmiş bir
unicorn görüyoruz.
Ve belki de unicorn'u öldürüyorlar.
Haklısınız. Bu serinin son halısı olmalı demiştik,
bu durumda burada gördüğümüz unicorn dirilmiş mi?
Uzun zamandır geleneksel olarak kullanılan bir alegori bu,
unicorn Hz. İsa'yı temsil ediyor.
Son derece saf, sadece bir bakire tarafından yakalanabilecek
bir yaratık.
Ortaçağdaki öykülerde, mitolojide
unicorn Hz. İsa'yı temsil eder,
ve unicornu yakalayacak olan bakire ise
Meryem anayı temsil eder.
Buraya kadar anladık,
ancak gene de bazı çelişkiler yok mu?
Evet bazı çelişkiler var gerçekten, zira serideki halıların önemli bir kısmında
unicorn avlanıyor,
zulüm görüyor,
ve tutsak ediliyor.
Bu da bir yere kadar anlaşılabilir,
zira Roma askerleri de Hz. İsa'yı tutsak etmişlerdi.
Bu resimde de paralellikler,
alegoriler görüyoruz
Nar ağacı var.
Nar ağacı, doğurganlığı ve evliliği
sembolize etmek için kullanılıyor
Altın zincir de öyle, genelde evliliği temsil etmek için kullanılır.
Unicorn nişanlı olabilir mi?
Sembollerin farklı kullanım anlamları var,
resmin neyi anlattığını tam olarak çözmek mümkün değil.
İki farklı anlatım üst üste çakışmış gibi bir durum var.
Anlatımlardan birisi Hristiyan inanışları doğrultusunda
unicorn'un Hz. İsa'yı temsil ediyor olduğu,
diğer olası anlatım ise
unicornun aslında yakalanmış olmaktan mutlu olan bir
sevgiliyi sembolize etmesi.
Bu iki konudan birisini ifade ediyor olabilir,
belki de biz 21. yüzyıl insanları olarak anlamını aramak konusunda fazla takıntılıyız ve
aslında halı bir anlamı olması için yapılmamış da olabilir.
Veya birkaç anlamı aynı anda taşıyacak şekilde yapılmıştır.
.
Eğer bu goblenin niçin veya kimin için
yapıldığını bilseydik işimiz kolaylaşırdı.
Kimbilir, belki bir düğün için hazırlanmıştır?
Bu halıların tümünde A harfi ve ters E harfi var.
.
Halıların kimin için yapılmış olduklarından kesin olarak emin değiliz.
Bu goblen halılar son derece zengin renklere sahipler,
ve son dönemlerde yapılan bir restorasyon çalışması sırasında
arkasındaki koruyucu kısım çıkartılarak fotoğrafları çekildi,
renkler gerçekten
nefes kesici güzellikteydi.
Halıların ön yüzleri de çok güzel.
Bu halılar biliyorsunuz duvara asılmak için yapılıyorlar, duvar halıları yani.
Bulundukları odanın ısısını koruyorlar,
yani bir anlamda odanın izolasyonu işine de yarıyorlar.
.
Hem görsel olarak güzel, hem de bir fonksiyonu var.
Hala bu halının anlamı konusuna takılmış durumdayım,
halıya çok yakından baktığımda bu çiçekler,
hayvanlar, bitki dokusunun canlılığı,
genel olarak tüm yüzeydeki desenler bana
arzuyu çağrıştırıyor.
.
Halı yapılırken sadece renklendirilmiş yün değil, ipek de kullanılmış.
Burada resmedilmiş olan hayvan hayali bir yaratık,
son derece saf bir varlık, ve hiç yakalanamıyor,
göremiyoruz, tutamıyoruz,
acaba neyi temsil etmeye çalışmışlardı bununla?
.