Tip:
Highlight text to annotate it
X
[MUSIC]
Hızla erimekte olan buzuzlları görmezden gelmeyelim: iklim değişikliği var ve bunun sebebi biziz. Kanıtlar karşı konulmaz derecede. 4 00:00:20,090 --> 00:00:24,660 Bilim adamları genellikle ''dünya bir gezegendir'' ve ''hava gerçektir'' seviyesinde yapılan tartışmalardan 5 00:00:24,660 --> 00:00:29,510 çekinirler ancak istemesekte geldiğimiz nokta bu oldu, iklim değişikliği gemisi çoktan limandan 6 00:00:29,510 --> 00:00:33,510 kalkmasına rağmen insanlar hala gemiler suda yüzer mi yüzmez miyi tartışıyor. 7 00:00:33,510 --> 00:00:37,379 ANCAK, belki sen iklim bilimcilerine güveniyor ve söylediklerini kabul ediyorsundur, yani sadece 8 00:00:37,379 --> 00:00:43,519 bazen bunun nedenini anlatmak zor. Demek istediğim hepimiz yaşadık bunu... 9 00:00:43,519 --> 00:00:47,989 Demem şu çevre umurumda. Buzul ayılarını düşünüyorum misal elektrikli arabaları 10 00:00:47,989 --> 00:00:51,190 denemeliyiz. Kaybedecek ne var ki? 11 00:00:51,190 --> 00:00:55,460 Ve sonra CAPS LOCK CİDDİYETİYLE iklim değişikliğinin bilim adamları tarafından sürdürülen bir 12 00:00:55,460 --> 00:00:59,659 aldatmaca olduğuna dair kanıtları olduğunu, bunları kutup ayısı lobilerinin geçindirdiğini ve asıl 13 00:00:59,659 --> 00:01:03,999 planlarının Al Gore'u kutup ayılarının imparatoru ilan etmek olduğunu bağıra çağıra haykırırlar. UYAN KOYUN! 14 00:01:03,999 --> 00:01:07,379 Bunların olmaması için, kullanışlı referanslarımızı toparlayalım. 15 00:01:10,960 --> 00:01:15,320 Güneş, dünyanın ısı kaynağıdır, bunun için çok teşekkürler güneş. Buz ve bulutlar ışınların bir kısmını 16 00:01:15,320 --> 00:01:19,840 dışarıya yansıtır, arta kalan ısıysa kara ve su tarafından emilir ve ısı olarak yeniden etrafa yayılır. 17 00:01:19,840 --> 00:01:23,939 Isının bir kısmı uzaya kaçar ve bir kısmı sera etkisi tarafından yakalanır. 18 00:01:23,939 --> 00:01:27,570 Dünyanın sera gazlarının yalıtım etkisi bildiğimiz kadarıyla hayatın var olmasına yarıyor 19 00:01:27,570 --> 00:01:31,840 ancak insan faaliyetleri bu gazlardan birinin konsantrasyonunu Sanayi Devriminden 20 00:01:31,840 --> 00:01:34,070 bu yana %40 arttırmış bulunuyor. 21 00:01:34,070 --> 00:01:38,039 Tarih süresince güneş veriminin değiştiği biliniyor, yalnız 1970'lerden bu yana, küresel ısınmanın 22 00:01:38,039 --> 00:01:42,130 ısınmanın en hızlı arttığı süreçte, güneşin sıcaklık derecesi ve etkisi 23 00:01:42,130 --> 00:01:43,170 ters yöne doğru ilerledi. 24 00:01:43,170 --> 00:01:48,359 Suçlu olan güneş idiyse, ısınması gereken tabakalar üst ve bunun altındakiler olmalıydı. 25 00:01:48,359 --> 00:01:52,560 Ama biz ısınmayı yalnızca alt tabakalarda görmekteyiz, insanların sera etkisi 26 00:01:52,560 --> 00:01:55,570 gazlarının, karbondiyoksit gibi, yüksek seviyede olduğu yerlerde. 27 00:01:55,570 --> 00:02:00,319 1870 yılından bu yana, fosil yakıtlar, çimento üretimi ile arazi kullanımı kombine 28 00:02:00,319 --> 00:02:06,399 atmosfere neredeyse 2000 gigatonluk CO2 sızdırmış bulunuyoruz. 29 00:02:06,399 --> 00:02:07,880 Yani iki milyon ton ve bunun % 40'ı hala orada. 30 00:02:07,880 --> 00:02:11,580 Buz çekirdeklerinin içinde sıkışıp kalan gazlara bakarak geçmişte dünya atmosferimizin ne durumda olduğunu inceleyebiliyoruz. 31 00:02:11,580 --> 00:02:16,610 Milyonda 400'den fazla parçadan oluşan günümüzün CO2 seviyesi bir milyon yıldır bulunduğu seviyeden 32 00:02:16,610 --> 00:02:21,740 en yüksektedir. Hatta o kadar çok önce insanlar yoktu ve bu bölgeler 33 00:02:21,740 --> 00:02:23,140 tarafımızdan keşfedilmemişti. 34 00:02:23,140 --> 00:02:27,890 Atmosferde daha fazla karbondioksit oranı dünya genelinde scaklıklarının artması anlamına geliyor 35 00:02:27,890 --> 00:02:32,710 ve bu çok hızlı gelişiyor. Şu anda dünya, buz çağının sonlarından on kez daha hızlı ısınıyor. 36 00:02:32,850 --> 00:02:38,460 Tamam, CO2 artmakta. Bunun bizim suçumuz olduğunu nereden biliyoruz? En iyi kanıt 37 00:02:38,460 --> 00:02:42,440 atmosferdeki izotopların ve karbon çeşitlerinin ne olduğuna bakmaktan geliyor. 38 00:02:42,440 --> 00:02:46,810 Fosil yakıtların kaynağı en başta cansız bitkilerdir. Bitkiler ağır karbon-13 izotopu yerine 39 00:02:46,810 --> 00:02:51,730 hafif karbon-12'yi kullanmayı tercih eder. Yani burada atmosfere kıyasla 12'nin oranı 13'ten daha 40 00:02:51,730 --> 00:02:52,410 yüktektir. 41 00:02:52,410 --> 00:02:56,770 Daha fazla fosil yakıt kullanıldıkça atmosferdeki karbon-12 yüzdesinin artması gerekir 42 00:02:56,770 --> 00:02:58,380 ki bizim gördüğümüz de tam olarak budur. 43 00:02:58,380 --> 00:03:04,180 Ve bunun nedeni volkanik aktiviteler değildir. Volkanlar insanların yaydığı CO2'nin sadece 44 00:03:04,180 --> 00:03:06,920 %1'ini yayarlar. Normalde CO2, atmosfer, bitkiler ve hayvanlar 45 00:03:06,920 --> 00:03:11,150 arasında yapılan değiştokuşlarla dengeyi tutar ama karbon lavaboları ortadan kalktıkça doğaya sadece birkaç 46 00:03:11,150 --> 00:03:13,680 yıl içerisinde yüzyıllara değer derecede CO2 yayılmıştır. 47 00:03:13,680 --> 00:03:17,370 Diğer sera gazları da giderek artmaktadır, çiftlik hayvanlarından çıkan metan gazı ve doğal gaz 48 00:03:17,370 --> 00:03:20,040 kullanımı, veya gübrelerden gelen azot oksit gibi. 49 00:03:20,040 --> 00:03:24,880 Doğal nedenleri kullanarak iklim değişikliği üzerine simulasyonlar çalıştırsaydık hiçbir değişikliğin olmadığını görürdük 50 00:03:24,880 --> 00:03:29,170 hatta 20. yüzyılda soğumanın olduğunu farkederdik ama olanlar bunlar değil. 51 00:03:29,170 --> 00:03:32,990 [OMINOUS MUSIC] Hala bazı yerlerde 52 00:03:32,990 --> 00:03:38,820 soğuma olacak bu kesin ama 2000'li yıllarda sıcaklık rekorları soğukluk rekorlarını ikiye katladı. 53 00:03:38,820 --> 00:03:44,010 1850 yılında ölçmeye başladığımızdan bu yana geçen üç on yıl süreci birbirinden daha sıcak geçmiştir. 54 00:03:44,010 --> 00:03:48,840 1900'den bu yana dünyadaki gerçek scaklık bir derece artmıştır, 55 00:03:48,840 --> 00:03:51,840 most of that has ha, bu artış en çok 1970'lerden sonra gerçekleşmiştir. 56 00:03:51,840 --> 00:03:56,290 Ağaç halkalarının ve buz çekirdeklerinin gösterdiği verilere göre geçtiğimiz 30 yıl muhtemelen 57 00:03:56,290 --> 00:04:00,480 sekiz yüzyılın en sıcak dönemiydi. Tabii ki yeryüzünün heryeri aynı derecede 58 00:04:00,480 --> 00:04:01,650 ısınmaz. 59 00:04:01,650 --> 00:04:06,180 Yeryüzünün %70'i okyanuslarla kaplıdır ve gezegene ilave edilen ısının %90'ınından daha fazlasını 60 00:04:06,180 --> 00:04:10,600 Doğal olarak en aşırı değişiklikleri işte burada, denizlerde görülür. 61 00:04:10,600 --> 00:04:15,020 Dünyamızda okyanuslar her sene 2,54 mm yükselir ve 1901 senesinden bu yana 62 00:04:15,020 --> 00:04:18,980 okayanuslar 20,32 cm yükselmiştir. Bunun nedeni suyun ısındıkça genlemesidir, buz tabakaları 63 00:04:18,980 --> 00:04:22,680 ve buzullar Grönland ve Antarktika'da eridiği sürece kara üzerindeki 64 00:04:22,680 --> 00:04:24,840 buzlu sular okyanusa akar. 65 00:04:24,840 --> 00:04:29,080 Okyanuslar dünyanın en büyük karbon lavabosudur. Atmosfere daha fazla CO2 yayılması 66 00:04:29,080 --> 00:04:32,280 okyanusa da daha fazla yayılması anlamına gelir ve su gittikçe asidik olur. 67 00:04:32,280 --> 00:04:35,940 Bu okyanusların tamamen aside dönüşeceği anlamına gelmez ama kireç kabuklu hayvanlar 68 00:04:35,940 --> 00:04:41,740 pH ya karşı süper duyarlıdır. 100 sene içerisinde pH 7.8 seviyesine ulaşma yönünde ilerliyoruz 69 00:04:41,740 --> 00:04:45,240 ki bu okyanusta canlı türlerinin üçte birini silmeye yeterli. 70 00:04:45,240 --> 00:04:51,040 1978'den bu yana Kuzey Kutbunun yaz mevsimi denizinde buz düzeylerinde %40 azalma olduğunu biliyoruz. 71 00:04:51,040 --> 00:04:54,390 Bu 1400 yıl boyunca şimdiye yaşanan en düşük seviye olabilir. 72 00:04:54,390 --> 00:04:58,900 Beyaz deniz buzu güneş enerjisini atmosfere geri yansıtır, karanlık okyanussa 73 00:04:58,900 --> 00:05:04,180 yaz günü ortasında siyah gömlek giymiş gibi güneş enerjisini iliklerine kadar emer, buna su döngüsü denir. 74 00:05:04,180 --> 00:05:09,520 CO2 emisyonlarının artışı bu hızla devam ederse dünya 2.5-5 derece 75 00:05:09,520 --> 00:05:14,270 ısınabilir ve okyanuslar bu yüzyılın sonunda bir metre yükselebilir. 76 00:05:14,270 --> 00:05:20,620 Şimdi bu çok mu önemli? Evet! Hem de çok önemli! Bu türümüzün karşı karşıya 77 00:05:20,620 --> 00:05:25,550 geldiği en büyük sorunlardan. Dünya ortalaması son kez birkaç derece düştüğünde 78 00:05:25,550 --> 00:05:31,530 bütün Kuzey Amerika mil kalınlığında buz levhalarla kaplıydı. Dünyanın aynı miktarda ısındığını düşünün! 79 00:05:31,530 --> 00:05:32,820 Bunun çok kötü bir dönem olacağı kesin. 80 00:05:32,820 --> 00:05:37,290 Yani şimdi gerçeklerle silahlandın. Neden iklim değişikliği olduğunu bildiğimizi ve neden 81 00:05:37,290 --> 00:05:43,720 bunun nedeni olduğumuzu. Lütfen bunu tanıdıklarınla paylaş ve beni bilgilendir: 82 00:05:43,720 --> 00:05:47,740 Bu film fikrini değiştirdi mi? Senin fikrini değiştirdi mi? 83 00:05:47,740 --> 00:05:53,400 Yani, gerçekler yeterli mi? Değilse, o zaman neden bu kadar çok insan iklim bilimine İNANMAMAYA devam ediyor? 84 00:05:53,400 --> 00:05:59,740 to NOT believe in climate science? We'll answer that question in our next video.
Meraklı kalın.