Tip:
Highlight text to annotate it
X
Dünya düzeni nasıl değiştirilir?
Bulunduğumuz yerden ayrılmak için yola çıkacak olursak...
...başka bir şehre gitmek için, bir miktar para ve emek dışında pek zahmetli olmayacaktır.
Bu durumu doğal bir insan hakkı olarak kabul ederiz...
...ancak bir kuşun peşine takılıp koşmaya başladığımızda...
...uzun yıllar boyunca tel ve duvarlarla örülmüş engellerle karşılaşırız.
Bu, buradan itibaren karşıya geçmenin yasak olduğunu gösteriyor.
Neden?
Kuşa ulaşamadan onu kaybettiniz.
Yeterli teknoloji olmasına rağmen bu engelleri aşabileceğimiz hava yolunu da özgürce kullanamayız.
Kara yollarına mahkum kalıp zikzaklı yollar arasındaki binalarla iç içe yaşarız.
Bu yüzden bir kara şoförünün saygınlığı...
...bir kaptan veya pilota göre daha düşüktür.
Deniz ve hava yolunda yolculuk etmek zor iştir...
...ve yüksek ücret kazandırmakla birlikte belirli bir rotada, takip edilerek gitmenize neden olur.
Ancak bu yolculuklar aslında karaya göre daha güvenli olarak bilinir.
Sizce bunun sebebi ne olabilir?
Engelleri aşmak için özgürce uçmak için yakın dönemde drone’lar üretilmiştir.
Bu sayede bir çiftçiyi tarlasında ekinleriyle birlikte havadan gözetleyebilirsiniz.
UFO’ların da benzer bir şekilde, bunun gelişmiş versiyonu olduğu düşünülebilir.
Bir otobanda trafikle karşı karşıya kalabilirsiniz.
Bu sizi sinir eder fakat korkutmaz.
İlginçtir ki deniz yolunda dalgalar,...
...hava yolunda ise bulutlarla iç içesinizdir.
Yani bir yere ulaşmak için yolculuk ettiğimizde farklı sonuçlara ulaşıyoruz.
O halde insanların yoğun olduğu bölgeler daha güvenli hissedilmesine rağmen nüfustan kaynaklı sorunlara neden olabilir.
İnsanın olduğu yerde kural vardır...
...ve yoğunluklarına göre işleyişi iyileşir.
Aksi halde diğer seçeneklerdeki gibi kaos ortamı oluşacaktır.
Hala karadan uzaklaşmak isterseniz...
...muhtemelen macerayı seven ve özgürlüğüne düşkün biri olduğunuzdandır.
Bu durum yalnızlığı tercih ettiğimizden olabilir...
...fakat bir okyanustaki köpek balığı popülasyonu sizi insanlardan daha tehlikeli bir ortama da sokabilir.
O halde farklı bir bölgeye ayak basmış oluyorsunuz.
Dünyanın dörtte üçünü oluşturan su küredeki canlı çeşitliliği...
...toplam sayının yüzde doksanından fazlasını oluşturmakla birlikte...
...yaşadığımız şehir merkezlerine göre oldukça yüksektir.
İnsanlar bir araya toplanıp toplumsal etkileşim sağlamaya başlayarak tüm çevreye yapılar oluşturmuştur.
Bu sayede sağlam bir yalıtım sağlayarak...
...küçük böcekler de dahil hava değişikliğini bile engelleyen malzemeler kullanılmıştır.
Bu, canlıların yakın bir bölgeye göç etmesine ve ekosistem değişikliklerine neden olur.
Bu durumda deniz ve orman kenarlarındaki yerleşim yerleri hayvanların istilasına uğrayabilir.
Örneğin terk edilmiş birçok adanın sarmaşıklar gibi bitki türlerinin istilasına uğradığını...
...ve belli bir süre sonra tamamen ormanlarla kaplandığını görürüz.
Canlıların bir şekilde çıkış yolu arıyor olması...
...sürekli söz sahibi olmak için yaşadığımızı gösteriyor.
...fakat özgür hissettiğimiz yerler de aynı zamanda tehlikeli yerler olacaktır.
Birçok medeniyet tarafından istilaların yapıldığı ve bu sayede sömürgelerin yaygınlaştığı bilinmektedir.
Buna yeni bir kıta olan Amerika’nın keşfini örnek verebiliriz.
Benzer şekilde, köyden kente göçmüş ailelerin bir süre sonra tekrar köy hayatına duyduğu özlem örnek verilebilir.
Özgür bir şekilde, bir çocuk gibi toprakla oynamak;...
...temiz havayı koklamak isteyebiliriz...
...ancak çoğu kişi de yeni dünya düzenindeki sosyal ortama kapılarak kurallı bir hayatı yaşamak için şehirde yaşamayı tercih eder.
Peki, dünyada neler olduğunu anlamak için başka nelere bakmalıyız?
Günümüze doğru en büyük atılım bu modern hayata geçiştir.
Bu sayede kalıplarımızdaki özgürlük fikrini...
...kurallı bir toplumda kuralsız bir şekilde uygularız.
Dışarıda bir canlıyı öldürürseniz mobeseler tarafından yakalanabilirsiniz...
...fakat aynı zamanda bilgisayarınızdaki konumunuzu değiştirerek gizlenebilirsiniz.
Bir savaşın bitişi yeni bir başlangıç olacağı için son döneme bakmalıyız.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında en büyük yazarların, bilim insanlarının ortaya çıktığının farkında mısınız?
Sizce de bir felaket olup yeni bir dünya kurulduğunda...
...eskiler yok mu olur?
Yakın dönemde Endüstrileşme yeni bir çağ oluşturmuştur.
Bu yüzden ham madde arayışı için sınırların ötesine geçmenin vakti geldi.
Bunu ilk defa uygulayanlar yüz yılın zenginliğine ulaşacaklar.
On bin değil, yüz bin yıl da geçse farklı çözümler üretemeyen bir yaşam gelişmiyor!
Bunun en basit örneği diğer canlılardır.
Bir hamam böceğinin iki yüz milyon yıldır pek değişmeden var olduğunu,...
...bakterilerinse milyar yıllardır inisiyatifini bozmadan yaşadığını biliyoruz.
Bu yüzden diğer maymunlar insana dönüşmüyor.
Hepimiz kendi yolumuzu çizmiş durumdayız.
Ancak insanın farklı olarak sürekli gelişmesi...
...gerçekten de koca kafalı uzaylı tasvirlerine evirebilir.
Nitekim, insanın gelişimiyle beyninin büyümesi hep orantılı olmuştur.
Bir araştırmaya göre Afrika’daki maymunlar da taşlardan alet yapmaya başlamış.
Buyurun buradan yakın.
Ne yapmalıyız?
Onları yok mu etmeliyiz...
...yoksa geliştirip yapay zeka gibi rakibe mi çevirmeliyiz?
50’li yıllardan itibaren dünyanın en modern hali meydana geldi.
Sanki çok normalmiş gibi her şeyi birbirine bağlayan ağ sistemleri örmeye başladık.
Özgür bir ekonomik sistem ve bilgisayar ağları son hallerini aldılar.
Artık kablosuz iletişimi uzaya fırlatıp turlattığımız uydularla yapabiliyor...
...ve hatta başka gezegenlere yolculuk edebiliyorduk.
Ve artık savaşmadan anlaşabilirdik.
Peki, bunları neden ve nasıl yaptık?
Halbuki kuşlar hala uçuyorken biz açık hapishaneye kapıldık.
Üstelik hemcinslerimiz tarafından...
Uluslararası ilişkiler arttıkça bazı güçlenmiş ülkelerin sözü geçmeye başladı.
Aslında dünyayı değiştirecekler de onlardır.
‘’Güneş batmayan ülke’’ olarak da nitelendirilen Britanya İmparatorluğu,...
...bugün hala iç kültürünü bozmadan monarşi ile yönetilirken...
...aynı zamanda dünyanın neredeyse tek yazılı anayasası olmayan demokrasi ülkesidir.
Emperyalist devletlerin dünyaya ‘’adalet’’ adı altında savaş açtığını görürüz.
Bu sayede isteklerini elde ederken...
...ekstra olarak kültürlerini yaymış olurlar.
Yani atağa kalkmamış bir medeniyetin, milyonlarca yıldır değişmeyen bir hamam böceği gibi ezilmesine neden olabilecek bu hamle sayesinde...
...bugünkü en güçlü devletler ortaya çıkmıştır.
Çin Halk Cumhuriyeti gibi kimileri ekonomik yollarla başka medeniyetlerden kazanç sağlarken...
Amerika Birleşik Devletleri gibi kimileri de silah satarak bunu gerçekleştirmiştir.
Her ne şekilde olursa olsun sadece kendi halkını düşünmek günümüzde birçok insanı rahatsız ederken...
...Hitler gibi kimi komutanları da son derece memnun etmiştir.
Yine düzen sağlarken düzensizlik içine giriyoruz.
Hiçbir zaman herkesi aynı ayna memnun edemiyoruz.
Özgürlük ve kurallı bir hayat karşısında gidip geliriz.
Bu, evrendeki fizik kurallarının entropiden kaynaklanan düzensizliğe kayma doğrultusunda değişebilmesine benziyor.
Avrupalılar; Çin’in çok önceden keşfetip patentlemediği...
...matbaa, mürekkep ve barut gibi malzemeleri kendi kültürüne taşıyarak en güçlü silahları üretirken...
...aynı zamanda en güçlü bilgi taşıyıcılığını elde etti.
Bugün bu yüzden Avrupa ve Amerika gibi ülkeler dünyanın en gelişmiş ülkeleridir.
Orta Çağ’da dini baskıdan dolayı kurallı yaşamı tercih eden Avrupa...
...Rönesans’la birlikte özgürlüğe kaydı.
Şimdi ise Orta Çağ’da Rönesans’ı yaşamış İslam dünyasının kurallı dünyası mevcut.
Durmadan bir değişim geçiriyoruz.
Türkiye’de Yeni Çağ’a geçişi sağlayan olay...
...alimlerin de bulunduğu, merkez olan İstanbul’un fethidir...
...fakat tabii ki bunu birçok ülke kabul etmez.
Her ülkenin tarihi de kendine özgüdür.
Benzer şekilde, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Türkiye’den bağımsız bir ülke olduğunu kabul eden tek ülke de...
...Türkiye’nin kendisidir.
Daha sonra Fransız İhtilali Yakın Çağ’a geçmemizi sağlayınca devir daha da değişti.
Şimdi ise dünyanın düzeni tam anlamıyla ekonomiyle ilişkilidir.
Ancak farkındaysanız yeni bir devire girerken eskiyi yarıda bırakıyoruz...
...yani hala anlaşmazlıklar sürüyor...
...fakat o sorunu çözmeden ekonomi patlamasına geçiş yapıyoruz.
Bugün sosyal medya üzerinden konuşma yaparak savaş başlatmak mümkün.
Bu yüzden yeni dünyamızda eski dünya sorunlarıyla uğraşırız.
Bir yandan Mars’a koloni kurulması planlanırken...
...bir yandan hala binlerce yıl öncesinde yaşayan, temiz su bile bulamayan medeniyetler...
...ve hatta dünyadan bağımsız yaşayan kabileler vardır.
İşte tüm bu durumlar, yavaş yavaş aramızdaki seviyenin değişmesine neden oluyor.
Normal şartlarda hiçbir şekilde hazır malzeme üretimlerini yapamazdık,...
...Endüsti Devrimi sayesinde bunu başardık...
...ancak özgür atılımı destekleyip para üzerinden tekrar gücü ön plana çıkaran kapitalist sistem ortaya çıktı.
Bugün en büyük markalar gibi kaliteli birçok şeyin...
...yine sömürgeci ve bunu sistemleştirmiş ekonomiye sahip ülkelerden çıktığına şaşırmıyoruz.
Bu belki de yerelleşmeyi engelleyip bir daha kimsenin onların gücüne ulaşamamasına neden olacak bir paradokstur.
Bu sayede artık güçlü bireyle savaşmadan, dürüst bir şekilde ona uyarız.
Sizce bu ürünleri satın almalı mıyız?
Peki o halde, bir yüksek öğretim kurumunun İngilizce eğitim vermesi mi daha mantıklıdır...
...yoksa kendi ana dilinde mi?
Halbuki İngilizce yalnızca İngilizlere ait bir sesleniş şeklidir.
Dillere bir kültür ve yapı şeklinden ziyade...
...ekonomik ve uluslararası şekliyle bakmamız buna neden olabilir.
Örneğin Mandarin dili İngilizce’den çok daha fazla kişi sayısıyla dünyada en çok konuşulan dil olmakla birlikte...
...neredeyse sadece Çin’de konuşulur.
Zaten bazı kahinlere göre ise bir gün tüm kapitalist sistem komünizme dönüşerek tek bir dille iletişim sağlanacaktır.
Son bir örnek olarak da müzikleri konuşabiliriz.
Bugün müzisyenler de dahil çoğu kişinin dinlediği müziklerden bazıları...
...sadece dünyadaki bir bölgenin kültüründen çıkmasına rağmen tüm dünya tarafından dinlenmiş olur..
Bu aynı zamanda, bir kültürden doğup evrenselleşen bir dünya düzeninin kurulduğuna da işaret ediyor olabilir.
Örneğin Amerikan istilasının ardından uzun süre varlığı sürdüren kölelerin ortaya çıkardığı birçok tür vardır.
Blues gibi acıklı türlerle başlayan bu türlerin...
...günümüze doğru evrilerek caz, ritim ve hip-hop gibi kollara doğru ayrılarak adeta güçlendiğini görürüz.
Özellikle reggae ve rock türleri de benzer şekilde ortaya çıkmıştır.
Ancak ilginçtir ki dünyanın her bir bölgesine has farklı müzik türleri de mevcutken bunların büyük kısmı bilinmez.
Her yöreye ait halk müzikleri doğal olarak oluşmuş ilk türlerdir.
Dünyanın düzeninin biraz rastlantısal ve belirsiz değiştiği aşikar.
Gerçekten de elden geçirilip belirli bir yörüngede ilerletilmesi güzel olabilirdi...
...ancak hala daha ilkel özelliklerimizi devam ettirerek tutarsızlıklar karşısında savaşıyoruz.
Belki de tek çare her zaman olduğu gibi devrimsel bir yenilikle olacaktır.
Peki, ya o zamana kadar dünyanın gidişatı için ne yapabiliriz?