Tip:
Highlight text to annotate it
X
Bu bir ESOcast video yayınıdır.
En son teknoloji ürünü bilim ve ESO'nun perde arkasındaki hayatı.
..Avrupa Güney Gözlemevi..
Evrenin sınırlarını, Dr. Joe Liske'nin ev sahipliğinde keşfe çıkıyoruz.
Merhaba, ESOcast'in bu özel bölümüne hoşgeldiniz.
ESO'nun, 2012 Kasım ayındaki 50.yıldönümüne yaklaşırken..
...ESO'nun ilk 50 yıllık Güney gökyüzü keşfini resmeden..
...sekiz özel bölümünü sunacağız.
Bu destansı bir maceranın hikayesidir.
Kozmik merakın, cesaretin ve azmin hikayesi...
Avrupanın, yıldızları keşfetmek için Güneye nasıl gittiğinin hikayesi.
Güneye gidiş
Avrupa Güney Gözlemevi, ESO' ya hoşgeldiniz.
50 yaşında, fakat hepsinden daha da önemlisi...
ESO, Avrupa'nın yıldızlara açılan kapısıdır.
Burada 15 ülkeden gökbilimciler..
...evrenin sırlarını ortaya çıkarmak için güçlerini birleştiriyorlar.
Peki Nasıl ?
Yeryüzündeki en büyük teleskopları yaparak.
En hassas kamera ve cihazları tasarlayarak.
Gökyüzünü dikkatle inceleyerek.
İşleri, bize evrenin emsalsiz bir manzarasını ve yepyeni sezgiler sunan,
gunes sistemimizi iskalayan kuyruklu yildizlardan...
uzay ve zamanin ucundaki uzak galaksilere kadar...
yakin ve uzak cisimlere bakmakti.
Derin gizemlerin ve saklı sırların evreni.
Ve sarhoş edici güzellik.
Şilideki uzak dağların tepelerinden beri
Avrupalı gökbilimciler zoru basariyor.
Peki, neden Sili ?
Gökbilimcileri güneye iten ne idi ?
Avrupa Güney Gözlemevinin genel merkezi Almanya'nın Garching kentindedir.
fakat Avrupa`dan gökyüzünün yalnızca bir kısmı görülebilmektedir.
Geri kalanı için Güneye gitmek zorundasınız.
Asırlar boyunca, güney gökyüzünün haritaları büyük boşluklar gösterirdi.
- gökyüzünün 'keşfedilmemiş toprakları'nı...
1595.
İlk kez, Hollandali tacirler Doğu Hint Adaları'na yelken açtılar.
Geceleyin kaptanlar, Pieter Keyser ve Frederik de Houtman
güney gökyüzündeki 130'dan fazla yıldızın konumunu ölçtüler.
Kısa sürede, gök küresi ve haritalar 12 yeni takım yıldızını gösterdi,
daha önce hiçbir Avrupali tarafından görülmemişlerdi.
Kalici bir astronomik yerleskeyi, ilk defa güney yarımkürede...
...İngilizler inşa etti.
Kraliyet Gözlemevi 1820'de Ümit Burnu'nda kuruldu.
Çok geçmeden, John Herchel, Güney Afrika'nın Masa Dağları'na yakın bir yerde
...kendi özel gözlemevini inşa etti.
Ne manzara ama!
Karanlık gökyüzü, parlak kümeler ve baştan aşağı yıldız bulutları.
Harvard, Yale ve Leiden gözlemevlerinin birbirinin güney istasyonlarını...
...taklit etmelerine şaşırmamak lazım.
Fakat yine de, Güney gökyüzünün keşfi
*** cesaret, tutku ve azim gerektirdi.
50 yıl öncesine kadar,
neredeyse tüm teleskoplar ekvatorun kuzeyine yerleştirilmişti.
Peki, niçin güney gökyüzü bu kadar önemlidir ?
İlk sebebi çok geniş keşfedilmemiş topraklar olmasıydı.
Avrupa'dan, gökyüzünün tamamına göremezsiniz.
En bariz örnek Samanyolu'nun merkezi, bizim gökadamızdır.
Kuzey yarımküreden neredeyse hiç görülmez.
fakat güneyde ise baştan aşağıya uzanır.
ve dahası Macellan Bulutları vardır;
...samanyoluna iki küçük arkadaş.
Kuzeyden görünmez ama ekvatorun güneyindeyseniz oldukça belirgindir.
ve son olarak;
Avrupalı gökbilimciler ışık kirliliği ve kötü hava nedeniyle engellendiler.
Güneye gitmek problemlerin çoğunu çözecekti.
Hollanda'da bir bot gezisi, Haziran 1953
Tam burasıydı, IJsselmeer'de.
Alman/Amerikalı gökbilimci Walter Baade ve...
...Hollandalı gökbilimci Jan Oort..
Güney yarımkürede bir Avrupa gözlemevinden..
arkadaşlarına bahsetti.
Tek başına hiçbir Avrupa ülkesi Amerika ile çekişemezdi.
Fakat birlikte yapabilirlerdi.
Yedi ay sonra, 6 ülkeden 12 astronom burada bir araya geldi...
...Leiden Üniversitesi'nin görkemli Senato odasında.
Güney Afrika'da..
bir Avrupa Gözlemevi kurma isteklerini ifade eden bir anlaşmaya imza attılar.
Bu ESO'nun doğumuna zemin hazırladı.
Ama dur biraz..Güney Afrika ?
ee bu mantıklıydı tabii ki.
Güney Afrikanın Cape Gözlemevi ve 1909'dan sonra da...
...Johannesburg'daki Transvaal Gözlemevi'ne zaten sahipti...
Leyden gözlemevi, Hartebeespoort' da kendi güney istasyonuna sahipti.
1955 yılında,
gökbilimciler büyük bir teleskop için en uygun yeri bulmak amacıyla test ekipmanlarını oluşturdurlar.
Büyük Karoo'daki Zeekoegat. Veya Bloemfontein'deki Tafelkopje.
Fakat hava koşulları hiçbirinde elverişli değildi.
1960 larda, ilgi kuzey Şili'nin çetin arazilerine kaydı.
Amerikalı gökbilimciler de kendi Güney yarımküre gözlemevlerini...
burada yapmayı planlıyorlardı.
Zorlu şartlarda, at sırtında yapılan keşifler, Güney Afrika'da olduğundan çok daha iyi koşulları ortaya koydu.
1963 yılında ok yaydan çıkmıştı. Şili olabilirdi.
6 ay sonra, Cero La Silla, Avrupa Güney Gözlemevi'nin...
...gelecekteki yerleşkesi olarak seçildi.
ESO artık uzak bir rüya değildi.
Sonunda, ESO'nun resmi doğum tarihi 5 Ekim 1962'de..
beş Avrupa ülkesi ESO antlaşmasını imzaladı.
Belçika, Almanya, Fransa, Hollanda ve İsveç...
...hep birlikte güneyde zoru başarmak için hedefe sıkıca kilitlendiler.
La Silla ve çevresi Şili hükümetinden satın alındı.
Kuş uçmaz kervan göçmez bir yerde bir yol yapıldı.
ESO'nun ilk teleskopu Rotterdam'da bir çelik firmasında şekillendirildi.
Ve Aralık 1966'da,
ESO gözünü gökyüzüne açtı.
Avrupa ihtişamlı bir kozmik keşif seferine başladı.
Ben Dr. J, ESOcast'in bu özel bölümü sona ermiştir.
Bir dahaki sefere bir başka kozmik macerada yine bana katılın.
ESOcast, Avrupa Güney Gözlemevi, ESO,
tarafından yayınlanmaktadır.
Avrupa Güney Gözlemevi, ESO,
...gökbilimde dünyanın en gelişmiş yer-tabanlı teleskoplarını tasarlayıp, inşa eden ve çalıştıran...
...rakipsiz hükümetler-arası bilim ve teknoloji kurumudur.
Uyarlama: ESO; Çeviri: Fahri Öztürk (ESON Türkiye Ekibi)
ESO maceranızı şimdilik tamamladınız,
Hubble ile dünyanın dışına doğru yol alın.
Hubblecast video yayını dünyanın...
en tanınmış ve en değerli uzay gözlemeviyle gerçekleştirilen son keşifleri sunar.
NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu.