Tip:
Highlight text to annotate it
X
Hayvan Krallığı'nın Kraliçe Aslanı şu anki durumdan hoşnut değil. Yakın zamanda,
Kral olmak için çoğunlukçu oylama sistemini hayata geçirdi.
Her ne kadar ülkesi çok partili sağlıklı bir demokrasi olarak başladıysa da
sistem hızlıca iki partili yarışa dönüştü. Vatandaşların hiçbir partiyi sevmediği ama
sistemin içinde hapsolmasına neden olan spoyler etkisi.
Ancak uzak diyarlardan Kraliçe Aslan'ın bir vatandaşının, Kanguru'nun, bir çözümü var:
Alternatif Oy. Peki farkı ne?
Öğrenmek için bir seçmeni, Kızıl Sincap'ı, seçim gününde iki sistemde inceleyelim.
Beş aday kral olmak için yarışıyor. Büyük partilerin iki üyesi Gorilla ve Leopar,
ve üç diğer aday: Kamlumbağa, Baykuş ve Kaplan.
Çoğunlukçu oylama sisteminde Kızıl Sincap oy pusulasında seçtiği partiyi işaretler.
Kızıl Sincap, Kamlumbağa'yı gerçekten seviyor. Onun kampanyasına destek bile verdi. Fakat yeni
komşusu Gri Sincap'ın Gorilla'ya oy vereceğini biliyor.
Kızıl Sincap, "Peki ya diğer hayvanlar?" diye düşünmeye başlıyor. Onlar kime
oy verecek? HaberHayvan'da yapılan münazaralarda sadece
büyük partiler var. Öyleyse, diyor Kızıl Sincap, Gorilla ve Leopar arasında sıkı bir çekişme olacak.
Gorilla'ya karşı tarafsız olmasıyla birlikte
Leopar'dan ölesiye korkuyor. Sadece birini seçebildiği için de
oyunu Leopar'ın kral olmasını engellemesi umuduyla Gorilla'ya veriyor.
Bu stratejik oy kullanmadır. Çoğunlukçu sistemde gerekliliktir.
Artık Alternatif Oy'a bakma vakti geldi. Kanguru, Kızıl Sincap'a açıklıyor.
Kızıl Sincap, sadece ve sadece bir adayı seçmektense, adayları en çok sevdiğinden en azına
bir sıraya koyabilir. Sandığa gider ve aynı oy pusulasını alır.
Fakat bu sefer Kaplumbağa'yı birinci, Baykuş'u ikinci
ve Gorilla'ı üçüncü sıraya koyar. Leopar ve Kaplan'ı eşit şekilde
sevmiyor. Sonuçta oy pusulasını doldurmayı bırakıp sandığa atar.
Bu noktada Kızıl Sincap tam olarak ne olacağını umursamıyor. Aklında başka şeyler var,
gidiyor. Ama sen, sevgili vatandaş, oyların nasıl sayıldığını bilmek istiyorsun.
Halkın bir kısmı tarafından sevilen Kaplumbağa
%5 oyla sonuncu olarak yarıştan eleniyor.
Seçmenler tercih sırasını belirttiği için eğer Kaplumbağa yarışa girmeseydi
ne olacaktı biliyoruz. Kaplumbağa olmadan, Kızıl Sincap gibi seçmenler,
Baykuş'u seçecekti. Yani oyları Baykuş'a transfer edildi, sanki Kaplumbağa hiç
yarışmamış gibi. Bu yüzden Alternatif Oylama bazen
Anında İkinci Tur Oylaması olarak adlandırılır. Her turda en az oy alan adayı eleyerek
birkaç tane seçimi, arka arkaya yapılacak kampanyalara para
ve zaman harcamadan gerçekleştirebilmektedir.
Alternatif Oy yöntemi en az oy alan adayı, biri çoğunluğu kazanana kadar
ya da tek başına kalana kadar elemeye devam eder.
Henüz kimse çoğunluğa ulaşmadığı için, sıradaki en az oy alan aday, Kaplan, elenir.
Kaplan seçmenleri Leopar'ı ikinci seçmişler. Böylece Leopar Kaplan'ın oylarını alır.
Son turda, Gorilla elenir. Gorilla seçmenleri ikinci oylarını Baykuş'a vermişler.
Baykuş bu olayları alır, çoğunluğa ulaşır. Kral olarak taç giyer.
Alternatif Oy daha iyi bir sistemdir çünkü daha büyük bir çoğunluğun anlaştığı
bir kazanan çıkarır. Alternatif Oy'un kusurları olmasıyla birlikte
AO'nun sahip olduğu tüm sorunları diğer sistemin de paylaştığını görmek önemli.
İkisi de seçim bölgesi değişimine karşı hassastır, orantılı sistem değildir. İkisi de
Condorset kazananını(matematikçiler nefret eder ama açıklayacak zaman yok) garantileyemez
ve zamanla ikisi de iki büyük partiye kayar.
Bununla birlikte Alternatif Oy, diğer sistemin sahip olmadığı ve onu
matematiksel olarak üstün yapan büyük bir avantaja sahiptir: Spoyler Etkisi yok!
Şöyle bir seçim hayal edin: İki büyük aday yarışıyor, Gorilla ve Leopar. Lepoar
%55'e %45 kazanacakmış gibi gözükmektedir. Fakat sonra üçüncü biri, Kaplan, aday olur.
Kaplan, Leopar'ın oylarının %15'ini ikna etmeyi başarır. Şimdi sonuçlar:
Normal seçimde, Gorilla çoğunluğun onu seçmemesine rağmen kazanır.
Alternatif Oy'da ise Kaplan'ın seçmenleri Leopar'ı
ikinci sıraya koyduğu için Leopar hala kazanmaktadır.
Çünkü çoğunluk Gorilla'nın kazanmasındansa Leopar'ı başta görmek istemektedir.
AO ile vatandaşlar, sevmedikleri birinin başa geçmesinin derdi olmadan,
küçük partileri destekleyip büyümelerine yardımcı olabilir.
Farkları inceledikten sonra Kraliçe Aslan, Alternatif Oy'un
kralı seçmek için kullanılacağına karar verir. Böylece herkes mutlu olur. Yani hemen hemen herkes.
İki büyük parti ilgisiz kalamaz, artık daha iyi kampanya yapmak zorundadırlar.
Bu C. G. P. Grey tarafından Alternatif Oy açıklanmasıydı.
İzlediğiniz için çok teşekkür ederim.