Tip:
Highlight text to annotate it
X
Eğer sadece bir renk görebilseydiniz ne olurdu?
Sadece dünyadaki her şey aynı renkte olmazdı.
Aynı zamanda örneğin sadece yeşil olan şeyleri görebilirdiniz.
Ve diğer her şey görünmez olurdu.
Hoş bir gerçeklik değil, değil mi?
Peki, onun bir şekilde doğru olduğu ortaya çıkıyor!
Çevrenize baktığınızda gözleriniz bilim adamlarının "görünür ışık" dediği şeyi görür.
Ve üzerinde sürekli düşündüğümüz o ışık
Evren'de var olan bütün farklı ışık türlerinden yalnızca küçük, çok küçük bir kısmıdır.
Ve onların çoğu gözlerimize görünmez!
Ancak o ışık türlerine o kadar da kör olmayan hayvanlar var.
Bu nedenle yılanlar aysız gecelerde bile görebilir.
Ve arılar en fazla polen içeren çiçekleri görebilir.
Onlar, bizim, insanların göremediklerini görebilir!
Yılanlar, gece-görüş dürbünü taktığınız zaman görmenizi sağlayan kızılötesi ışığı görebilirken;
arılar da, güneş kremi sürmediğinizde teninizin yanmasına neden olan morötesi ışığı görebilir.
Bütün bu ışıklar, ayrıca diğer ışıkların hiçbirini göremediğimiz
ancak günlük yaşamımız için gerekli olan radyo dalgaları, mikrodalgalar, x-ışınları
ve gama ışınlarının olduğu elektromanyetik tayfın bir kısmıdır
Mikrodalgalar yiyeceğinizi ısıtmak için kullanılır
ve teninizin içinden geçebilen x-ışınları doktorlar tarafından kemiklerinizi görmek için kullanılır.
Mesele şu: Evrenin, galaksilerin, yıldızların ve gezegenlerin evreninin hikayesi
bu değişik ışık türleriyle anlatılmaktadır!
Ve gözlerimiz görünür ışığın ötesini görmek için iyi olmadığından,
astronomlar çok daha uzağını görebilmeleri için yeni gözler yarattı:
Görünmez ışıkları görebilen teleskoplar!
ALMA o teleskoplardan biri: Radyo dalgalarını görebilir.
Evrendeki bazı yerler gözlerimize karanlık ancak radyo dalgalarında parlak görünür.
Mesela yldızların doğduğu yerler görünür ışığı engelleyen tozla kaplıdır
ve bu nedenle çok karanlıktır,
ancak ALMA gibi radyo teleskoplar o tozun doğrudan içini görebilir.
Doğmakta olan yıldızları görebilirler!
Diğer şekilde çalışılması mümkün olmayan çok, çok uzaktaki gökadalar
ya da kendi sistemimiz gibi diğer yıldız sistemlerinin doğumu gibi şeylerin çalışılmasının sağlarlar.
Transkripsiyon: ESO, Çeviri: Görkem Koray Öz