Tip:
Highlight text to annotate it
X
Bu ilaç hesaplama sorusunu bir hemşirelik öğrencisinden aldım,
özellikle hemşirelik okuyan öğrencilerin bunu
yapabilmelerinin çok önemli olduğunu düşünüyorum.
Ne de olsa bir gün bu ilacı alacak olan ben de olabilirim.
Hadi yapalım.
Bence çok ilginç bir birim değiştirme sorusu, birim değiştirme çalışmak isteyen herhangi biri için.
.
Bir doktorumuz var.
Doktorumu x ilacını istiyor.
Bu doktorun istediği dozaj.
5 miligram (mg) hastanın ağırlığının her yarım kilosu başına düşmesi gereken ilaç miktarı olacak.
her 12 saatte bir verilmesi gerek bu ilacın.
Yapmamız gereken şey bu.
Ancak bizim ilaç stoğumuz miligramlardan oluşmuyor.
.
Çözüm bu.
Sahip olduğumu çözeltinin milimetresi başına belli grama sahibiz.
.
Suyun içerisinde bir şekilde çözünmüş.
İşte bizim x ilacı stoğumuz bu şekilde.
Milimetre (ml) başına 0.9 grama sahibiz.
Karım doktor ve her zaman rakamların başına 0'ı koymam gerektiğini söyler.
.
.
Eğer çözeltimden 1 ml alacak olursak,
ve başkasına verirsek
mantıken onlara 0.9 gram ilaç vermiş oluyorum.
Bize verilen son bilgi parçası ise
hastanın ağırlığı daha doğrusu kütlesi, yani kaç kilo olduğu.
.
Hastamız 72.7 kilo ağırlığında.
Aslında burada birkaçilginç şey var sonuç olarak.
Dozajı ml cinsinden bulmalıyız.
Aslında size soruyu sormayı unuttuğumu fark ettim.
.
Soru şu, hastaya doz başına kaç ml çözelti vermemiz gerekir?
.
Doz başında düşen milimetre çözelti.
Sorumuz bu.
Burada birkaç nokta var.
Miligramdan grama geçiş yapmalıyız.
Daha sonra onu milimetreye çevirmeliyiz.
Pound başına düşen demişler, ancak bize hastanın ağırlığını kilo olarak vermişler.
.
Burada da bir işlem yapmamız gerekecek.
Yani bu problemin birazkafa karıştırıcı olmasını anlayabiliyorum.
.
Hadi aşama aşama çözmeye başlayalım.
İlk ilginç şey - ve bu bilmeniz gereken bir şey, ya da kağıda yazmanız gereken bir şey
.
.
Kilogramı pound'a nasıl çevireceğimizi bilmemiz gerek.
Genel olarak bilinmesi güzel bir şey metric sistem ve İngiliz sistemi arasındaki benzer çevirmeleri yapabilmek adına.
.
yani 1 kilo 2.2 pound ediyor.
Tam olarak değil ancak yakın bir değer.
Ayrıca 1 pound da yaklaşık 0.45 kilogram ediyor.
.
Bunu bi kutucuk içine koyalım.
Bu dışarıdan ihtiyacımız olan tek çevirme denklemi.
.
Bunun dışındaki herşey için hesap makinesi yeterli olacak
tabii ki aritmetik ile çok zaman kaybetmek istemiyorsanız.
Şimdi, yapmamız gereken ilk şey.
Dozajımızı kilogram başına anlamaya çalışalım.
Bupound başına ve bizim her 12 saati bilmemize gerek yok.
.
Çünkü sordukları şey doz başına düşen ml çözelti.
.
Her 12 saatte bir doz verilecek.
Yani aslında her 12 saatte bir verilmesi kafamız karışsın diye verilen fazla bilgi.
.
Pound başına düşen 5 ml'yi anlamaya çalışıyoruz.
Peki bunu kg başına kaç ml düşeceğine nasıl çevirebiliriz?
Pound başına 5 mg düşüyor diyelim.
.
Bunu kg başına düşen miktara çevirmemiz gerek.
Yani bunu kilogram başına düşen pound ile çarpalım.
.
.
Kg başına düşen 2.2 pound ile de çarpalım.
Eğer kafanız karıştıysa,:neden 2.2 ile çarpıp, 2.2 ile bölmedik?
.
.
Birimlere dikkat etmenizi öneririm.
Dikkat edin kg başına 2.2 pound düşüyor demiştik.
2.2 pound, 1 kg başına.
Bunun doğru olduğunu biliyorsunuz, çünkü hem bölen hem de bölünen de pound mevcut.
.
Bunun adı boyutsal analiz.
Eğer böyle şeylerle ilgili kafanız karışırsa,
yeterince pratik yaptığınız sürece, buna çok fazla dikkat etmeniz gerekmediğini fark edeceksiniz.
.
Ancak başlarken, yanlış şey ile çarpıp bölmediğinizden emin olmak için,
birimlerinin birbirini götürmesine dikkat edin.
.
Bölendeki pound birimi ve bölünendeki pound birimi.
Hadi yapalım.
Bölendeki ve bölünendeki poundbirimi birbirini götürür.
5 kere 2.2'yi çarparız.
Bu da..
5 kere 2 = 10
5 kere 0.2 = 1
Böylelikel cevap 11 olur.
Ayrıca bölenimizde ml birimi de mevcut.
Kg başına 11 ml.
Dozaj bilgimizi saf metrik sisteme çevirmiş olduk.
.
Aslında metrik sistem ve İngilizc sistemi karması bir işlemleuğraşıyorduk yukarıda.
.
Şimdi neler yapabileceğimize bir bakalım.
Pound başına kaç ml verebileceğimizi bulabilecekmiyiz, bir bakalım.
.
Öncelikle grama gidelim.
.
Çünkü burada miligram (mg) var.
Şurada gramımız var.
Şimdi bakalım bu şeyi grama çevirebilecek miyiz.
Az önce yaptığımız gibi, istediğimiz şey
paydada ml olması.
Turuncuya yapacağım.
Payda'da ml, pay'da ise gram istiyoruz.
.
Bunu neden mi sordum?
Çünkü bunların birbirini götürmesini istiyordum.
Ayrıca pay'da gram istiyorum.
Peki mg'de kaç gram vardır?
Sadece düşünerek bulabilirsiniz.
1000 mg , 1 gram ediyor.
veya her 1 gram'da 1000 mg vardır diyelim.
Bunları sadece çarpıyoruz.
Böylece mg'ler birbirini götürür ve
11 / kg başına 1000g'ya eşit olur.
Şimdi elimizdeki herşey gram cinsinden ancak biz ml cinsinden istiyoruz.
.
Soru doz başına kaç ml çözelti düştüğüydü.
.
Hemen şurdaki çizgiye gitmeme izin verin.
Sonucumuza ulaştık.
11/1000 gram ilaç x'imiz var kg başına. Bölme işlemini şimdilik yapmayacağım.
.
Sadece bu dozaj bilgisini farklı birimlerle yazmış olduk.
.
Kg başına ne kadar çözeltiye ihtiyacımız var bir bakalım.
Şuradaki gramların birbirlerini götürmesini istiyorum,
ve ml birimine sahip olmak istiyorum.
Gramları götürmek için, paydada grami pay'da ise ml olmalı.
.
Yani böylelikle çözeltimizde ml başına kaç gram düşüyor?
Bize söylemişlerdi zaten.
Ml başına 0.9 gram düşüyor.
Veya her 1 ml için 0.9 g mevcut.
Sadece cümleyi ters çevirdim.
payda ml ve paydada gram istediğimiz için, bu ikisi birbirini götürecek.
.
Bu çarpım işlemini yapalım şimdi o zaman.
Gramlar birbirini götürdü.
Kg başına dülen ml miktarımız var.
Daha sonra bunu çarpıyoruz.
11/1000 kere 0.9/1
.
Yani elimizde 11/100 kere 0.9 ml çözelti olacak, kgbaşına düşen.
.
Bu aşamaya geldik.
Bu hastanın vücudunuz bir kilosuna göre.
Son olarak hastamızın kaç kilo olduğunu söylediler bize.
.
Son çarpım işlemini de yapalım ki hesap makinemizi çıakrıp bu işlemi halledebilelim.
.
.
.
Şimdi kilogramların birbirini götürmesini istiyoruz.
.
Belli bir hasta adına konuşuyoruz,
Her hastanın aynı olmasını düşünemeyiz.
.
Ancak eğer bunu yaparsak kg'ler birbirini götürür.
Elimizde hasta başına düşen ml çözelti kalır, ki bizim istediğimiz de tam olarak bu.
.
Biz hasta başına düşen doza kaç ml çözelti düştüğünü öğrenmek istiyorduk.
Şu ana kadar uğraştığımız her şey ise doz başınaydı.
Hastamız kaç kg?
Hastamız 72.7 kg.
Bu hastamızın ağırlığı.
Son çarpım işlemini de yaptıktan sonra işimiz bitiyor.
.
Böylelikle sonucumuz, 11 kere 72.7 /100 oluyor.
.
Açıkçası 100 kere 0.9'un sonucu kolaylıkla bulunabilecek cinsten.
.
900 oluyor.
Hasta başına 900 ml ile böleriz.
Veya sadece doz başına düşen ml'den bahsedebiliriz.
Nasıl söylemek istiyorsanız.
Doz başına, hasta başına.
Hesap makinemizi çıkaralım ve soruyu bitirelim.
11 kere 72.7 , 799 bölü 900 eder.
0.88 sonucuna varırız.
0.889.
Omuyoruz doktorumuzun çok umrunda olmaz.
Böylelikle 0.889 ml çözeltimiz oluyor doz başına.
.
İşte bunu her 12 saatte bir vereceğiz.
Eğer 2 günde kaç ml vereceğimizi sorsalar toplam?
.
Deriz ki, işte 48 saat var.
4 ile çarpalım.
Ancak bu 12 saat sorudaki fazladan bilgiydi.
Her neyse, umalım ki bu bilgi kullanışlıdır.
Umuyorum bu bilgiler, gelecekte bana belli dozlarda ilaç verecek olan hemşirelerin
hata yapmasına engel olacaktır.
Ayrıca umuyorum ki doktor doğru dozla başlayacaktır yoksa kalan herşey boş.
.
Her neyse.