Tip:
Highlight text to annotate it
X
Gerek üşümüş, gerek korkmuş ya da harika bir müzik dinliyor olun, büyük ihtimalle
hayatınızda bir an tüyleriniz diken diken olmuştur. Peki, hiç düşündünüz mü
neden vücudunuzda bu garip değişim gerçekleşiyor? Adını, yolunmuş tavuk görünümünden
alan tüylerin diken diken olması, bize atalarımızdan geçen
oldukça yararsız bir özelliktir. Aslında her bir kıla bağlı, arrector pili kası adında
ince bir kas vardır ve bu kaslar kasıldığında tüyler diken diken olur.
Bu kasılma, kılın etrafında sığ bir çöküntü yaratır, bu da kılın hemen çevresinin
çıkıntı yapmasına neden olur. İşte bu fizyolojik değişimi tetikleyen şey stres hormonu,
yani adrenalindir. Peki, adrenalini ne tetikler?
Üşüme halinde bu tepki, vücudunda daha fazla kıl olan hayvanların
daha sıcak kalmasına yardımcı olur. Dikleşen kıllar daha fazla hava tutar,
bu da sonuçta yalıtımlı bir bariyer sağlayarak vücut ısısını düzenler. Bunun dışında adrenalin,
örneğin korktuğunuz anlarda olduğu gibi "savaş veya sıvış" tepkisine neden olan
stresli durumlarda da tetiklenir. Kediler buna mükemmel bir örnektir:
eğer onları korkutursanız, kılları dikleşir.
Bu istemsiz evrimsel tepki, hayvanların daha büyük ve
daha korkutucu görünmelerini sağlar. Ama müziğin neden insanı titretme veya "ürpertme"
yeteneği olduğu tam olarak anlaşılmış değildir. İlginç bir teori,
ani ses yüksekliği değişimi veya beklenmedik özgün bölümler gibi müzik unsurlarının
bilinçaltında korku tepkisine neden olduğunu önermektedir. Vücut öngörülebilirliği sever,
dolayısıyla otonom sistemi şaşırtan bir şey, bir alarm harekete geçirir. Ama bu korku,
beynimizin "hey, bu sadece müzik" diyerek fark etmesiyle hızla azalır. Ve aksine,
bu ürpermenize ve tüylerinizin diken diken olmasına neden olur. Bunun yanısıra
başka teoriler de vardır; sonuçta beyin son derece karmaşıktır ve dolayısıyla
müzik, duygu ve fizyolojik tepkiler arasındaki ilişkiyi deşifre etmek zordur,
ama bilimde "bilmiyoruz...henüz" demekte sorun yoktur.
Cevabını merak ettiğiniz bir sorunuz mu var? Yorumlarda veya facebook ve twitter'da sorun.
Daha fazla haftalık bilim videoları için bizi takip edin.